ROZWODY – KANCELARIA ZUBRZYCKA ZIĘBA W WARSZAWIE
Separacja
W porównaniu do instytucji rozwodu pozytywna przesłanka separacji jest mniej rygorystyczna.
Do orzeczenia separacji konieczne jest bowiem wystąpienie zupełnego rozkładu pożycia, który nie musi być, jak w wypadku rozwodu, trwały. Można zatem przyjąć, że uzyskanie orzeczenia separacji jest łatwiejsze od uzyskania rozwodu. Wskazuje się, że pominięcie przez ustawodawcę przesłanki trwałości rozkładu odzwierciedla restytucyjny charakter instytucji separacji, ponieważ istnieje jeszcze szansa na powrót małżonków do wspólnego pożycia.
Jednym z trybów orzekania separacji jest postępowanie procesowe. Tryb ten może wejść w grę w każdym przypadku, jednak gdy małżonkowie mają wspólne małoletnie dzieci, jest on trybem wyłącznym. Wszczęcie postępowania następuje na skutek wytoczenia powództwa przez jednego z małżonków; legitymowanym biernie jest drugi małżonek.
Separacja może zostać również orzeczona postanowieniem wydanym w postępowaniu toczącym się w trybie nieprocesowym. Do wszczęcia tego postępowania niezbędne jest złożenie zgodnego żądania przez małżonków. Niedopuszczalne jest orzekanie separacji w tym trybie, jeżeli małżonkowie mają wspólne małoletnie dzieci – wówczas separacja może zostać orzeczona wyłącznie w procesie. Zgodne żądanie powinno obejmować wolę małżonków skierowaną na orzeczenie separacji.
Do orzeczenia separacji w trybie nieprocesowym właściwy rzeczowo jest sąd okręgowy, a miejscowo właściwy jest sąd, w którego okręgu małżonkowie mają wspólne zamieszkanie, a w braku takiej podstawy – sąd miejsca ich wspólnego pobytu (art. 5671 k.p.c.). Jeżeli małżonkowie nie mają wspólnego miejsca zamieszkania ani pobytu, wniosek należy zgłosić w sądzie właściwym dla jednego z małżonków według ogólnych przepisów o właściwości w postępowaniu nieprocesowym, czyli: w sądzie właściwym dla miejsca zamieszkania wnioskodawcy; w braku miejsca zamieszkania uwzględnia się miejsce pobytu (art. 508 k.p.c.).